قوز کمر یا گوژپشتی؛ علائم، علل، تشخیص

روش‌های تشخیص

در طول ویزیت، پزشک در مورد علائمتان و این که آیا سابقه بیماری‌های مرتبط دارید، از شما سوالاتی می‌پرسد و در صورت نیاز روش‌های تشخیصی زیر را انجام می‌دهد:

معاینه فیزیکی

در طول معاینه فیزیکی، پزشک به کمرتان نگاه می‌کند و ستون فقراتتان را لمس می‌کند تا وجود هرگونه ناهنجاری و برامدگی غیر طبیعی را تشخیص دهد. همچنین، با معاینه فیزیکی و فشار دادن، پزشک می‌تواند عضلات ستون فقرات یا عضلات همسترینگ که نسبت به فشار یا لمس حساس هستند را تشخیص دهد. قوز کمر به‌راحتی از پهلو قابل تشخیص است، چه زمانی که صاف بایستید و چه زمانی که به سمت جلو خم شده باشید.

 تست آدامز یا تست خم شدن به جلو یکی از معروف‌ترین تست‌های تشخیص پشت گرد یا کایفوزیس است که طی آن از بیمار خواسته می‌شود از ناحیه کمر به سمت جلو خم شود. همچنین این وضعیت باعث می‌شود پزشک راحت‌تر کیفوز توراکولومبار را تشخیص دهد. کیفوز توراکولومبار یک انحنای غیرطبیعی در قسمتی است که مهره‌های توراسیک و کمری به هم می‌رسند.

پزشک برای سنجش دامنه حرکتی‌تان از شما می‌خواهد که چندین بار به سمت جلو، عقب و پهلو خم شوید و بچرخید. انجام این حرکات برای برخی از افرادی که به کیفوز مبتلا هستند دشوار است.

تصویربرداری اشعه ایکس

پزشک با استفاده از اشعه ایکس، از ستون فقراتتان عکس‌برداری می‌کند تا ستون فقرات را از نمای پشت و پهلو مشاهده و بررسی کند. این دو نما بسیاری از مشکلات ستون فقرات را نشان می‌دهند، از جمله انحنای غیرعادی و مهره‌هایی که شکل‌های غیرعادی (خصوصا سه‌گوش مانند) دارند. از آزمایش اشعه ایکس همچنین برای اندازه‌گیری میزان انحنای ستون فقرات نیز استفاده می‌شود.

سی‌تی‌اسکن

اگر پزشک به تصاویر جزئی تری نیاز داشته باشد، انجام سی‌تی‌اسکن را توصیه می‌کند.

MRI

اگر پزشک به وجود مشکل عصبی شک کند دارد، آزمایش دیگری به نام تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) را انجام می‌دهد. تصاویری که توسط دستگاه MRI به دست می‌آیند خیلی دقیق هستند و پزشک می‌تواند از آنها برای مشاهده تمام ساختارهای ستون فقرات استفاده کند. MRI همچنین می‌تواند وجود تومور یا عفونت در ستون فقرات را نیز تشخیص دهد.

معاینه سیستم عصبی

گاهی پزشک سیستم عصبی‌تان را بررسی می‌کند. سیستم عصبی شامل مغز، طناب نخاعی و عصب‌هایی است که همچون شاخه‌های درخت در سرتاسر بدن منتشر شده‌اند. عصب‌ها برای کنترل بدن، پیام‌هایی را به مغز منتقل می‌کنند و پیام‌هایی را از مغز دریافت می‌کنند. درصورتی‌که علائم عصبی همچون بی‌حسی و ضعف عضلانی را تجربه می‌کنید، پزشک این آزمایش را انجام می‌دهد.

معمولا این آزمایش با استفاده از ابزاری همچون چکش رفلکس انجام می‌شود. این ابزار سبب بروز هیچ‌گونه دردی نمی‌شود بلکه تنها بررسی می‌کند که آیا عصب‌هایتان به‌خوبی کار می‌کنند یا نه. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد کارهایی را انجام دهید تا تعادل و هماهنگی اعضای بدنتان را بررسی کند.

آزمایش‌های تراکم استخوان

پایین بودن تراکم استخوان می‌تواند قوز کمر را تشدید کند.

پیشگیری

معمولا پیشگیری از برخی از انواع قوز کمر ممکن نیست. اما می‌توانید با رعایت نکات زیر به پیشگیری و یا کاهش پیشرفت قوز کمر کمک کنید:

• مصرف میزان کافی پروتئین . پروتئین را در وعده‌ غذایی خود بالا ببرید. پروتئین می‌تواند به طرز مستقیمی توان ماهیچه و قدرت استخوان‌هایتان را بالا ببرد.نه فقط ورزشکاران بلکه افراد عادی نیز باید مقدار مشخصی پروتئین را هر روز در رژیم غذایی خود مصرف کنند.

• انجام تمرینات قدرتی. یکی از بهترین راه‌های افزایش قدرت ماهیچه و استخوان‌ها، وزنه زدن است. با توجه به وزن و شرایط بدنی‌تان، هر چه سریع‌تر باشگاه رفتن را در کارهای روزمره خود قرار دهید. تمرین‌هایی مثل وزنه برداری، اسکوات، پرس پا، فیله به تقویت عضلات کمر کمک می‌کند. یک مربی متخصص پیدا کرده و تحت نظر او عادات مثبت را آغاز کنید.

• آزمایش تراکم استخوان . سنجش تراکم استخوان به خصوص برای افرادی که به عارضه‌های دیگری مثل دیستروفی یا ام اس مبتلا هستند، کمک می‌کند تا میزان تراکم استخوان‌تان را بفهمید. اسکنرهای غیرتهاجمی کمک می‌کند تا حجم مواد معدنی موجود در استخوان را بدانید و با توجه به آن پزشک برایتان دستورات لازم پزشکی را تجویز کند.

• میزان کلسیم و ویتامین D . غذایی که ما می‌خوریم ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین نمی‌کند. درصورت داشتن یک رژیم غذایی سالم شاید لازم باشد از مکلم‌های قرص کلسیم یا ویتامین D نیز استفاده کنید .

• وزن متناسبی داشته باشید. اضافه‌وزن باعث می‌شود فشار ناشی از زندگی روزمره روی مفاصل، ماهیچه‌ها و تاندون‌های ستون فقرات افزایش پیدا کند. 
• فعال بمانید و مدام مراقب وضعیت بدنی‌تان باشید تا در صورت نیاز آن را اصلاح کنید. اگر عادت به خم شدن یا قوز کردن دارید، هرچند دقیقه یکبار وضعیت کمرتان را بررسی و آن را اصلاح کنید. سعی کنید هنگامی که می‌نشینید یا می‌ایستید شانه‌هایتان را به سمت پایین و عقب ببرید تا شانه‌ها دقیقا هم راستا با هر دو طرف ستون فقرات قرار بگیرند.
• فضای کارتان را به نحوی تنظیم کنید که بدنتان در وضعیت مناسبی قرار بگیرد. به‌طورمثال، اگر دائما برای کار با کامپیوتر قوز می‌کنید، بالابردن نمایشگر می‌تواند کمک کند.
• هنگامی که در حال کار در دفترتان هستید، صندلی ای با ارتفاع مناسب را انتخاب کنید. به‌نحوی‌که به شما این امکان را بدهد تا هر دوپایتان را صاف روی زمین قرار دهید، درحالی‌که زانوهایتان در زاویه قائمه قرار دارند.
• از پزشکتان در مورد داروهایی که تراکم استخوان را کاهش می‌دهند سوال بپرسید (همچون استروئیدها، داروهای ضدافسردگی و سایر داروها). در صورت تایید پزشک مصرف این داروها را قطع کنید و داروهای دیگری را جایگزین کنید.
• سیگار را ترک کنید. نیکوتین موجود در سیگار، کلسیم را از استخوان‌ها خارج می‌کند و شما را به میزان بیشتری در معرض خطر قوز کمر قرار می‌دهد.
• مصرف الکل مانع از ساخت استخوان‌های سالم توسط بدن می‌شود. مصرف زیاد از حد الکل نه‌تنها تعادل کلسیم در بدن را بر هم می‌زند بلکه روی هورمون‌ها و ویتامین‌هایی که به ساخت استخوان‌های سالم کمک می‌کنند نیز تاثیر می‌گذارد. به همین خاطر توصیه می‌شود، مصرف آن را ترک کنید.
• تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قهوه نیز سبب ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. اگرچه به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است اما توصیه می‌شود که به‌جای این نوشیدنی، از نوشیدنی‌های سرشار از کلسیم (همچون شیر) استفاده کنید.